Κατά τις αντιδράσεις αυτές ένα στοιχείο που βρίσκεται σε ελεύθερη κατάσταση αντικαθιστά ένα άλλο στοιχείο που βρίσκεται σε μία ένωσή του, ή ένα αμέταλλο Α αντικαθιστά ένα άλλο αμέταλλο Α΄.

Το αποτέλεσμα της αντίδρασης μπορούμε να το παρατηρήσουμε πολλές φορές με το μάτι, όταν η αντίδραση γίνεται σε διάλυμα και το διάλυμα αλλάξει χρώμα. Αυτό γίνεται μόνο όταν κάποιο από τα αντιδρόντα (ή προϊόντα)  έχει χρώμα και η ένωση στην οποία μετατρέπεται έχει άλλο χρώμα ή είναι άχρωμη, π.χ.

Τα ιόντα του Cu είναι γαλάζια ενώ του Zn είναι άχρωμα. Αν σε ένα διάλυμα CuSO₄ (το οποίο είναι γαλάζιο, από τα ιόντα του Cu) προσθέσω μεταλικό Zn, τότε επειδή ο Zn αντικαθιστά τον Cu στις ενώσεις του, το διάλυμα θα γίνει άχρωμο γιατί τα ιόντα του Cu θα μετατραπούν σε μεταλλικό Cu.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει η αντίδραση απλής αντικατάστασης είναι το Μ να είναι δραστικότερο του Μ΄ και το Α δραστικότερο του Α΄.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Video Πειραμάτων

Σ.Γεωργίου 2012

Το Video περιέχεται στο CD <Ο Θαυμαστός Κόσμος της Χημείας> για το Γυμνάσιο.